Świadczenia z ubezpieczenia społecznego, takie jak emerytury czy renty, przysługują tym ubezpieczonym, którzy spełniają wszystkie ustawowe warunki ich nabycia.
Przyznawane są wtedy w tzw. trybie zwykłym.
Innymi słowy: spełniasz warunki nabycia prawa do danego świadczenia określone w ustawie – nabywasz w trybie zwykłym to świadczenie.
Jednakże są sytuacje, gdy ze względu na różne życiowe okoliczności ubezpieczonego, nie spełnia on ustawowych przesłanek do otrzymania danego świadczenia.
Jeżeli nie spełniasz warunków do przyznania Ci świadczenia w trybie zwykłym, wtedy na pomoc przychodzi artykuł 83 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Dzięki niemu możesz mieć przyznane świadczenie w drodze wyjątku.
Świadczenie w drodze wyjątku – art. 83 ustawy o emeryturach i rentach z FUS
Treść tego artykułu brzmi następująco:
Ubezpieczonym i pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków przewidzianych w ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub renty, nie mogą ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania, Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych może przyznać w drodze wyjątku świadczenie w wysokości nieprzekraczającej odpowiednich świadczeń przewidzianych w ustawie (art. 83 ustawy o emeryturach i rentach z FUS).
Kto może uzyskać świadczenie w drodze wyjątku?
Świadczenie w drodze wyjątku może uzyskać ubezpieczony i pozostali po nim członkowie rodziny.
Jakie świadczenia uzyskasz w drodze wyjątku?
W drodze wyjątku można uzyskać rentę i emeryturę.
A dokładniej:
- Rentę rodzinną
- Szkoleniową
- Rentę z tytułu niezdolności do pracy
- Emeryturę.
Jakie warunki należy spełnić, aby otrzymać świadczenie w drodze wyjątku?
Abyś mógł otrzymać świadczenie w drodze wyjątku, musisz spełnić łącznie 3 przesłanki.
Przesłanka nr 1 – nie spełniasz warunków gwarantujących prawo do renty lub emerytury ze względu na szczególne okoliczności
Najczęściej niespełnienie wymagań oznacza brak odpowiednich okresów składkowych.
Niestety nie znajdziesz definicji „szczególnych okoliczności” w przepisach ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
Oznacza to, że to orzecznictwo sądów wyjaśnia, które okoliczności są uzasadnione do nazwania ich szczególnymi, gdyż utrudniają, ograniczają lub udaremniają wypracowanie wymaganego czasu ubezpieczenia do otrzymania świadczenia na zasadach ogólnych.
Szczególne okoliczności badane są indywidualnie w odniesieniu do każdego przypadku.
Przesłanka nr 2 – nie możesz podjąć pracy bądź innej działalności zarobkowej objętej ubezpieczeniem ze względu na wiek lub całkowitą niezdolność do pracy
Całkowita niezdolność do pracy to niemożność wykonywania jakiejkolwiek pracy w normalnych warunkach. Musi być potwierdzona orzeczeniem.
Wiek, który uniemożliwia podjęcie pracy lub działalności to okres poniżej 18 roku życia oraz ten po przekroczeniu wieku emerytalnego.
Przesłanka nr 3 – nie posiadasz niezbędnych środków utrzymania
Jakiej wysokości są niezbędne środki utrzymania ocenia się indywidualnie w każdym przypadku.
Jak otrzymać świadczenie w drodze wyjątku? – procedura
Jeśli chcesz skorzystać z możliwości otrzymania świadczenia w drodze wyjątku, to w pierwszej kolejności złóż wniosek o emeryturę lub rentę, czyli wystąp o świadczenie w trybie zwykłym.
Otrzymałeś decyzję odmowną z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – teraz możesz złożyć wniosek o przyznanie świadczenia w drodze wyjątku.
Wniosek o przyznanie świadczenia w drodze wyjątku musisz należycie uzasadnić i skierować do Prezesa ZUS.
Prezes ZUS wyda decyzję o przyznaniu świadczenia lub decyzję odmowną.
Decyzja Prezesa ZUS ma charakter uznaniowy. Czyli Prezes ZUS samodzielnie zbada, czy dany ubezpieczony spełnił przesłanki do przyznania mu świadczenia w drodze wyjątku.
Taką decyzję Prezesa ZUS można zakwestionować w specjalnym trybie odwoławczym przeznaczonym dla procedury świadczeń w drodze wyjątku.
Świadczenie w drodze wyjątku – tryb odwoławczy
Jeżeli dostałeś odmowną decyzję w spawie przyznania świadczenia w drodze wyjątku, to masz prawo do wniesienia wniosku do Prezesa ZUS o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Wniosek do Prezesa ZUS o ponowne rozpatrzenie sprawy
Masz 14 dni na złożenie wniosku, liczone od dnia otrzymania decyzji.
Wniosek musisz złożyć za pośrednictwem najbliższej terenowej jednostki ZUS.
Prezes ZUS zbada powtórnie okoliczności sprawy, uwzględniając argumentacje ubezpieczonego zawartą we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.
W wyniku powyższego postępowania Prezes ZUS wydaje decyzję II instancji. Może zmienić Twoją zaskarżoną decyzję zgodnie z Twoim żądaniem (wygrana) lub utrzymać w mocy dotychczasową decyzję (przegrana).
Skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego
Na decyzję Prezesa ZUS II instancji przysługuje skarga, którą możesz złożyć do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Jeżeli tego nie uczynisz, to decyzja II instancji stanie się prawomocna.
Skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego podlega rygorom prawa administracyjnego, a nie jak w przypadku zwykłego odwołania, reżymowi prawa cywilnego.
Skargę możesz przygotować we własnym zakresie. Masz na to 30 dni od dnia doręczenia decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny rozpatruje skargę na decyzję Prezesa ZUS. Może (upraszczając) uwzględnić skargę lub oddalić skargę.
Skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego
Jeżeli Wojewódzki Sąd Administracyjny oddali Twoją skargę, masz jeszcze możliwość wniesienia skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Masz na to 30 dni od dnia doręczenia odpisu orzeczenia z uzasadnieniem.
Skarga kasacyjna jako sformalizowany środek zaskarżenia wymaga tzw. przymusu adwokacko-radcowskiego. Może ją sporządzić tylko i wyłącznie profesjonalny pełnomocnik.
Przygotowała:
Angelique Guillot-Ławnik
radca prawny
***
Odwołanie od decyzji ZUS (wzór)
Stało się – ZUS wydał niekorzystną dla Ciebie opinie w Twojej sprawie. Czy masz możliwość odwołania od decyzji? – Oczywiście! Przeczytaj jakie kroki musisz podjąć, aby złożyć odwołanie od decyzji ZUS!
Zapraszam Cię do lektury!
Za chwilę poznasz wszystko, co jest Ci potrzebne… [czytaj dalej…]
***
Przeczytaj też:
{ 1 komentarz… przeczytaj go poniżej albo dodaj swój }
Służysz społeczności blogowej, pięknie przy tym składasz frazy, przyjmij najszczersze wdzięczności moich wyrazy 🙂