Czy na zaburzenia osobowości można dostać rentę?

Pytanie czy na zaburzenia osobowości można dostać rentę pojawia się chyba coraz częściej w na różnego rodzaju forach internetowych.

Wpływ na to ma zwiększająca się z roku na rok liczba chorób, mających podłoże psychiczne. Zarówno różnego rodzaju depresji jak i zaburzeń osobowościowych.

Znalazłam na jednym z forów na przykład takie pytanie:

„Witam. Po 6 latach leczenia na schizofrenie przyszedł czas na nową diagnozę. Zaburzenie osobowości. Dają rentę na to? Mam jeszcze rok czasu rentę. Lekarz jeszcze nie stwierdził jakiego rodzaju zaburzenie osobowości.”

Czy osoba, która cierpi na takie zaburzenia może otrzymać pomoc od państwa w postaci renty?

Co to jest zaburzenie osobowości

W różnego rodzaju poradnikach medycznych znajdziemy informację, że zaburzenia osobowości to pewien stały wzorzec charakteru człowieka, który dotyczy problemów ze strukturą osobowości.

Rozwijają się one w ciągu życia jednostki. Wpływ na nie mają czynniki genetyczne, środowiskowe czy tzw. dysfunkcjonalne wychowanie ze strony rodziców.

Rozróżnianie są następujące rodzaj zaburzeń osobowości:

• Zaburzenia osobowości borderline
• Narcystyczne zaburzenie osobowości
• Schizoidalne zaburzenie osobowości
• Histrioniczne zaburzenie osobowości
• Obsesyjno-kompulsyjne zaburzenie osobowości
• Antyspołeczne zaburzenie osobowości
• Paranoiczne zaburzenia osobowości.

Renta na zaburzenia osobowości

Czy te zaburzenia osobowości wystarczą, aby ZUS orzekł obowiązek wypłaty renty? Sprawdźmy.

Zacznijmy od samego początku.

Prawo do świadczeń emerytalno-rentowych oraz ich wysokość ZUS ustala w oparciu o przepisy ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zwanej ustawą emerytalną.

Przepisy te przewidują trzy podstawowe warunki wymagane do uzyskania tego świadczenia, które są następujące:

• stwierdzenie niezdolności do pracy
• powstanie tej niezdolności w odpowiednim czasie
• posiadanie wymaganego stażu składkowego i nieskładkowego.

Niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu (art. 12 ust. 1 ustawy).

Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (art. 12 ust. 2).

Częściowo niezdolną do pracy zaś jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (art. 12 ust. 3).

Zgodnie z art. 13 ustawy przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

1. stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji
2. możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Czy sądy orzekają rentę przy zaburzeniach osobowości?

Zaburzenia psychiczne obejmują różnorodną grupę schorzeń, najczęściej o przebiegu przewlekłym, podczas których stan czynnościowy organizmu ulega zmianom związanym m.in. z okresowymi zaostrzeniami, a rokowanie zależne jest w znacznym stopniu od trudnych do przewidzenia sytuacji społecznych.

To powoduje, że orzecznictwo lekarskie o niezdolności do pracy w tej grupie zaburzeń jest szczególnie trudne.

Niemniej sądy wiele razy wypowiadały się już w sprawach renty z tytułu zaburzeń osobowości.

Po analizie tych orzeczeń można łatwo dojść do oczywistego wniosku, że renta taka jest przyznawana ubezpieczonemu w ZUS, jeśli wskutek zaburzenia osobowości utracił on całkowitą zdolność do wykonywania pracy.

Jeśli tej zdolności osoba ubezpieczona nie utraciła, to raczej ZUS odmówi przyznania renty.

***

Wyrok SA – III AUa 266/17 – wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Gdańsku z 2017-06-21

U ubezpieczonego rozpoznano schizofrenię niezróżnicowaną

Decyzją z dnia 13 stycznia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił ubezpieczonemu K. P. prawa do renty socjalnej z uwagi na fakt, że komisja lekarska pozwanego orzeczeniem z dnia 8 stycznia 2016 r. uznała, że wnioskodawca nie jest całkowicie niezdolny do świadczenia pracy (…).

W związku z powyższym, w ocenie Sądu Apelacyjnego, zasadnym jest przyznanie ubezpieczonemu renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na okres 5 lat. Jeśli zaś po tym okresie ubezpieczony nadal będzie niezdolny do pracy, będzie mógł złożyć nowy wniosek o świadczenie.

***

Wyrok SO – V U 787/13 – wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim z 2013-09-26

Zdiagnozowano u wnioskodawczyni: zaburzenia afektywne dwubiegunowe, zaburzenia osobowości (borderline),

Stopień zaawansowania powyższych schorzeń czyni wnioskodawczynię całkowicie niezdolną do pracy

W świetle wskazanych przepisów całkowicie niezdolną do pracy jest zatem osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy na normalnym rynku pracy, przyczyną tej utraty jest naruszenie sprawności organizmu i nie rokuje ona, że po przekwalifikowaniu odzyska zdolność do pracy.

Zdaniem biegłych w przypadku wnioskodawczyni konieczne jest stałe leczenie psychiatryczne i systematyczna psychoterapia.

Zaburzenia osobowości a renta socjalna

Także sądy zajmowały się przypadkami osób cierpiących na zaburzenie osobowości i wnioskujących o rentę socjalną. Kiedy ZUS odmawiał przyznania tego świadczenia składały odwołanie od decyzji ZUS (zobacz, jak złożyć takie odwołanie tutaj) i wygrywały sprawę pod warunkiem, że choroba psychiczna uniemożliwiała pracę takie osobie.

***

Wyrok SO – VI U 794/16 – wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Bydgoszczy

Zaburzenia afektywne dwubiegunowe (typ II), objawy zaburzeń lękowych – lęk społeczny. Biegły wskazał, że ubezpieczony doświadcza na przemian stanów depresji oraz hipomanii. Okresowo wymaga leczenia szpitalnego.

Zaskarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonemu I. G. prawa do renty socjalnej, ponieważ orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS ubezpieczona nie został uznany za osobę całkowicie niezdolną do pracy.

Orzeczenie biegłego zostało prawidłowo i starannie oraz obszernie uzasadnione ( art.285 k.p.c. ) a wnioski w nim zawarte nie nasuwają wątpliwości co do ich trafności. Biegły w sposób stanowczy odniósł się do stwierdzonego u ubezpieczonego schorzenia i jego wpływu na stan czynnościowy organizmu.

Zgodnie z przepisem art. 4 ustawy z 27.06.2003 r. o rencie socjalnej, renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

1) przed ukończeniem 18 roku życia;

2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25 roku życia;

3) w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

***

Podsumowując, czy na zaburzenia osobowości przysługuje renta z ZUS-u, zależy od tego, czy utraciłeś całkowitą zdolność do wykonywania pracy.

Jeśli masz problemy osobowościowe albo ma je ktoś Twojej rodziny, które uniemożliwiają pracę i chcesz postarać się o rentę od ZUS, napisz do mnie. Razem sprawdzimy, czy jest szansa na rentę dla Ciebie.

Przygotowała:

          Angelique Guillot-Ławnik
          radca prawny

***

Odwołanie od decyzji ZUS (wzór)

Stało się – ZUS wydał niekorzystną dla Ciebie opinie w Twojej sprawie. Czy masz możliwość odwołania od decyzji?  – Oczywiście! Przeczytaj jakie kroki musisz podjąć, aby złożyć odwołanie od decyzji ZUS!

Zapraszam Cię do lektury!

Za chwilę poznasz wszystko, co jest Ci potrzebne… [czytaj dalej…]

***

Przeczytaj też koniecznie:

Odwołanie od decyzji ZUS (wzór)

Jak ostatecznie wygrać z ZUS-em?

Zarzut wadliwości w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych – o co chodzi?