Podleganie ubezpieczeniom społecznym przez wspólników jednoosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością

JESTEŚ LUB BYŁEŚ JEDNOOSOBOWYM WSPÓLNIKIEM SPÓŁKI Z O.O., KTÓRA NIE PROWADZIŁA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ, JEDNAK FORMALNIE NIE ZOSTAŁA WYKREŚLONA Z KRS – SPRAWDŹ czy nie będziesz musiał zapłacić zaległych składek do ZUS?” 

UWAGA: W ciągu ostatnich miesięcy coraz więcej osób zgłasza się do mojej Kancelarii z decyzjami, w których ZUS domaga się zapłaty zaległych za kilka lat wstecz składek z tytułu, że dana osoba jest lub była wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o., podczas gdy Spółka jest, bądź była, tylko formalnym tworem – po zarejestrowaniu nie podejmując żadnej aktywności bądź bardzo szybko jej zaprzestając.

W wielu przypadkach wspólnicy – członkowie zarządu – są już po postępowaniu odnośnie skutecznego przeniesienia na nich odpowiedzialności za zobowiązania Spółki m.in. z tytułu nieopłaconych składek.

Co w takiej sytuacji?
Zostaną zaprezentowane dwa różne poglądy w tym zakresie.

Generalna zasada brzmiała – i w ocenie mojej tylko taka powinna być interpretacja zagadnienia – iż o konieczności uiszczania opłat tytułem składek na ubezpieczenia społeczne decyduje podleganie osoby fizycznej z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, podleganie przez wspólników spółek osobowych i wspólników w jednoosobowych spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, jeżeli te podmioty prowadzą działalność gospodarczą. 

W odniesieniu do powyższego wskazać należy, iż o objęciu ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, o którym stanowi art. 8 ust. 6 pkt 4 w/w ustawy systemowej – decyduje prowadzenie przez niego działalności pozarolniczej.

W wyniku organizacyjnego i majątkowego wyodrębnienia od wspólników, spółka, a nie wspólnicy, prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, więc spółka, nie wspólnicy jest przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców.

Czytaj też: Zaległości w ZUSie, o których nie wiedziałeś

Sąd: ważne jest realne i rzeczywiste prowadzenie biznesu

Dla podkreślenia siły powyższego wywodu przytoczenia wymaga wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 28 czerwca 2016, sygn. VIII U 2678/14, w którym to Sąd powszechny stwierdził, że:

tylko realne i rzeczywiste wykonywanie przez spółkę działalności gospodarczej, może spowodować obowiązek zapłaty składek.

Sąd Okręgowy w w/w wyroku powołał się na wyrok SN z dnia 13 września 2010, sygn. II UK 82/10, gdzie SN orzekał o oskładkowaniu wspólnika spółki komandytowej, którego sytuacja na gruncie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest identyczna jak sytuacja jednoosobowego wspólnika spółki z o.o. SN zaznaczył, że wykonywanie pozarolniczej działalności, o którym stanowi art. 13 ust. 4 ustawy systemowej, to nic innego jak posiadanie statusu wspólnika spółki komandytowej, prowadzącej działalność gospodarczą.

Podleganie przez wspólnika takiej spółki obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności pozarolniczej do dnia zaprzestania jej wykonywania należy zatem odnosić do okresu posiadania statusu wspólnika w spółce prowadzącej (wykonującej) działalność gospodarczą.

Sąd Okręgowy doszedł do słusznego przekonania, iż…

Objęcie wspólnika spółki z o.o. ubezpieczeniem społecznym nie powinno wynikać wyłącznie z samego statusu bycia jednoosobowym wspólnikiem spółki z o.o zawarcia umowy spółki i zgłoszenia do KRS, ale konieczne jest by spółka ta prowadziła działalność gospodarczą.

Pomimo pojawiających się odmiennych orzeczeń Sądu Najwyższego w tym zakresie i powstający „dualizm orzeczniczy”, przyjęcie innej interpretacji, jawi się jako nader krzywdzące i sprzeczne z celem jaki ustawodawca wiąże z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne/zdrowotne jako konsekwencję nie samego istnienia tytułu do ubezpieczeń społecznych, ale istnienia czynnego tytułu, który generuje w człowieku aktywność zawodową, a jej obligatoryjnym skutkiem jest ochrona zabezpieczenia społecznego na wypadek ziszczenia się określonych ryzyk ubezpieczeniowych tj. choroby, wypadku, starości, które ziścić się mogą tylko poprzez aktywne działanie, nie zaś bierne zachowanie.

Obowiązek ubezpieczenia osoby prowadzącej pozarolniczą działalność – w tym działalność gospodarczą – wynika z faktycznego prowadzenia tej działalności, a zatem o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej, powodującej wyłączenie z tego ubezpieczenia, decyduje faktyczne zaprzestanie tej działalności. Natomiast kwestie związane z formalnym zarejestrowaniem, wyrejestrowaniem czy zgłaszaniem przerw w tej działalności mają ewentualnie znaczenie w sferze dowodowej, nie przesądzają natomiast same w sobie o podleganiu obowiązkowi ubezpieczenia społecznego i konieczności obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. – Wyrok z dnia 28.06.2018r. III Aua 1880/17.

W orzecznictwie sądowym, coraz częściej konsekwentnie wskazuje się na podleganie przez jedynych wspólników ubezpieczeniom społecznym.

Między innymi wyrok SN z 12 lipca 2017r., w sprawie o sygn. akt II UK 295/16, w którym stwierdzono, że:

jedyny wspólnik sp. z o.o. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym na podstawie tytułu wynikającego z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej, zaś treść tego przepisu należy interpretować w taki sposób, iż samo posiadanie statusu wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością decyduje o podleganiu przez niego ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej (art. 6 ust. 1 pkt 5).

Podobne stanowisko wyraził NSA w wyroku z 22 marca 2019r., sygn. akt II GSK 187/17, podkreślając, że:

wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. objęty jest obowiązkiem ubezpieczenia bez względu na to, czy prowadzi on działalność gospodarczą czy też nie. Obowiązek ten powiązany jest jedynie z posiadaniem przez niego określonego statusu prawnego. Jedyny wspólnik spółki z o.o. będzie więc podlegał ubezpieczeniom społecznym, choćby w rzeczywistości jego spółka nie prowadziła w spornym okresie żadnej działalności gospodarczej.

Potwierdza to także wyrok NSA z 11 stycznia 2019r., sygn. akt II GSK 4767/16, gdzie dodatkowo wyjaśniono, że:

o ile podleganie ubezpieczeniom społecznym osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą (na podstawie wpisu do ewidencji) wiąże się nierozerwalnie z faktycznym jej prowadzeniem, o tyle posiadanie statusu wspólnika spółki z o.o. już od momentu wpisu do KRS rodzi obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego.kowi ubezpieczenia społecznego.

Obowiązek ubezpieczenia wspólnika jednoosobowej spółki z o.o. powiązany jest więc jedynie z posiadaniem przez niego tylko statusu prawnego, nie zaś z prowadzeniem działalności gospodarczej lub faktycznym działaniem w imieniu swojej spółki.

Decydujące w tym zakresie będą więc wpisy w KRS, co zdecydowanie ułatwia ZUS lub NFZ ustalenie okresu podlegania ubezpieczeniom. (Źródło orzeczeń sądowych z artykułu z dnia 26.07.2020r. Dziennika Gazety Prawnej „Jedyny wspólnik podlega ZUS, nawet wtedy gdy spółka nie prowadzi żadnej działalności gospodarczej.”)

Z uwagi, iż nie ma utartej w tym zakresie linii orzeczniczej – wartym jest podjęcie próby wywalczenia swoich praw zgodnie z pierwszym i preferowanym poglądem w niniejszym artykule. Bowiem istotą systemu zabezpieczenia społecznego jest nasze ubezpieczenie w sytuacji naszej aktywności zawodowej na wszelki wypadek ziszczenia się określonych ryzyk ubezpieczeniowych, nie powinna stanowić przymusu ubezpieczeniowego – sama kwestia istnienia formalnie tworu, który został powołany do podjęcia działalności – jednakże z jakiś powodów jej nie podjął – mówiąc wprost nie rozpoczął żadnej działalności bądź rychło ją zakończył.

Zdjęcie: krakenimages on Unsplash