Masz prawo do renty rodzinnej i renty socjalnej? Zastanawiasz się czy jesteś zobowiązany odprowadzić składki na ubezpieczenie zdrowotne od każdego z uzyskanych przychodów odrębnie?

11 marca 2025r. Sąd Najwyższy wydał Uchwałę III UZP 2/24 odnoszącą się do tej kwestii.

Pytanie ⇒ Czy w związku ze zmianą przepisu art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 2194) z dniem 1 stycznia 2020 r. ubezpieczony mający prawo do renty rodzinnej i renty socjalnej zobowiązany jest odprowadzić składki na ubezpieczenie zdrowotne od każdego z uzyskanych przychodów odrębnie?

Stan sprawy

⇒ sprawa dotyczyła odwołania od decyzji ZUS o wysokość zwaloryzowanej renty,

Odwołujący jest osobą trwale niezdolną do pracy, od października 2004 roku zyskał prawo do renty socjalnej, a w 2021 roku uzyskał zaś prawo do renty rodzinnej. Oba świadczenia są wypłacane razem, a składka zdrowotna liczona jest od ich łącznej kwoty.
W marcu 2022 r. ZUS zwaloryzował rentę rodzinną (rentę rodzinną zwiększył o kwotę renty socjalnej) → złożono odwołanie od decyzji ZUS

Zarzut ⇒ naliczanie składki zdrowotnej powinno być stosowane tylko od renty rodzinnej przy zbiegu z rentą socjalną. Tak wynika – zdaniem skarżącego z art. 14 ust. 3 ustawy o rencie socjalnej.

Sąd Okręgowy ⇒ oddalił odwołanie

Sąd Apelacyjny przekazał postanowieniem ⇒ w/w zagadnienie prawne do Sądu Najwyższego 15 lipca 2024r.

O czym mowa w art. 14 ust. 3 ustawy o rencie socjalnej?

3. Renta socjalna, dodatek dopełniający, zasiłek pogrzebowy oraz koszty ich obsługi wypłacane przez organy emerytalno-rentowe, z wyłączeniem Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, są finansowane ze środków budżetu państwa.

Uchwała Sądu Najwyższego brzmi następująco:

Przepisy działu IV rozdziału 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 2561 ze zm.) kompleksowo i autonomicznie kształtują zagadnienie opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne, regulując:

– ich wysokość (art. 79-80 u.ś.o.z.),

– podstawę ich wymiaru (art. 81 u.ś.o.z.),

– zbieg tytułów (art. 82 u.ś.o.z.),

– obniżenie wysokości składki (art. 83 u.ś.o.z.),

– podmioty zobowiązane do pobierania i opłacania składek, wraz ze wskazaniem podmiotu finansującego składki danego ubezpieczonego (art. 84-86 u.ś.o.z.),

– zasady opłacania składek (art. 87-87a u.ś.o.z.),

– koszty poboru i ewidencjonowania składek na ubezpieczenie zdrowotne (art. 88 u.ś.o.z.), odsetki za zwłokę (art. 89 u.ś.o.z.),

–  kontrolę wykonywania obowiązków przez płatników (art. 90 u.ś.o.z.),

–  przekazywanie właściwym ministrom informacji o wysokości składek (art. 91 u.ś.o.z.),

– dochodzenie roszczeń z tytułu nieopłaconych składek (art. 93 u.ś.o.z.), oraz

– zwrot nienależnie opłaconych składek (art. 94 u.ś.o.z.).

W sytuacji równoczesnego pobierania przez ubezpieczonego renty rodzinnej i renty socjalnej, oba świadczenia – jako samoistne tytuły ubezpieczenia zdrowotnego – powinny być obciążone składką na ubezpieczenie zdrowotne stosownie do przepisów art. 82 ust. 6 i 7 u.ś.o.z. w związku z art. 86 ust. 1 i 2 u.ś.o.z.

Skoro ani renta rodzinna ani renta socjalna nie zostały wskazane w katalogu art. 86 ust. 1 u.ś.o.z., do którego odnosi się przepis art. 86 ust. 2 u.ś.o.z., to w sytuacji pobierania przez ubezpieczonego zarówno renty rodzinnej, jak i renty socjalnej, właściwy organ rentowy odrębnie oblicza, pobiera i odprowadza składkę od każdego z tych świadczeń.

WNIOSKI:

– renta rodzinna i renta socjalna to samoistne tytuły ubezpieczenia zdrowotnego,

– z uwagi na powyższe powinny być obciążane składką na ubezpieczenie zdrowotne,

– składki te nie są finansowane z budżetu państwa (nie są w katalogu art. 86 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych),

– organ odrębnie powinien obliczyć, pobrać i odprowadzić składkę od renty rodzinnej i od renty socjalnej.